Thursday, 20 June 2024

लोक मांजर का पाळतात !??

लोक मांजर का पाळतात ?                                  एक मानसशास्त्रीय मागोवा....


बऱ्याच वर्षापासून मला हा प्रश्न पडलाय लोक मांजर का पाळतात? कुत्र्याचं समजू शकतो कुत्रा वफादार असतो घराची राखण करतो पण मांजर काय करतं, मांजर काहीच करत नाही ,कुत्र्याचं असं आहे की कुत्र्यावर प्रेम केलं तर , मालकावर जीव लावतो,कुत्रा मालकासाठी जीव देतो !!


तरीही लोक मांजर का पाळतात या प्रश्नावर मी अनेक वर्षे विचार करतोय आत्ताच मी रत्नागिरीला गेलो होतो तिथं बोलताना असं कळलं की रत्नागिरीत 27 लाख रुपयांची  मांजरं लोकांनी विकत घेतली आहेत मांजराचे खाणं विकत घेतले त्यामुळे पुन्हा तो जुना विषय वर आला की लोक मांजर का पाळतात. मांजर काहीही सर्विस देत नसतानाही लोक मांजरावर एवढे पैसे का खर्च करतात आणि दुसरं म्हणजे आता लोकांना आपलं देशी मांजर चालत नाही आता पर्शियन ( instagram वर photo टाकायला बरं) ते आणखी गल्ले लठ्ठ आणि जास्त आहार खाणार आणि जास्त महाग असतं तरी लोक त्याच्यावर पैसे खर्च करतात आणि ते मख्खपणे घरात वावरत असतं त्याच्या चेहऱ्यावर थोडाही gratitude आणि कणभर ही कृतज्ञता नसते ते मस्तपैकी घरातल्या सोफ्यावर लोळत असतं गादीवर लोळत असतं आणि खाण्याची वेळ झाली की ते आपलं म्याऊ करून थोडसं घुटमळतं आणि खाणं मिळालं की दूध मिळालं की ते पिऊन घेतो आणि थँक्स वगैरे काय व्यक्त करायचा प्रश्नचं  नसतो आणि निवांतपणे मांजर वावरत असतं आणखी एक गंमत म्हणजे मांजर कधीही घड्याळ बघत नाही( i mean unlike कोंबडा, मांजराला दिवसरात्र असे काहीही पडलेले नसते) वेळ आणि मांजर याचा काहीही संबंध नाही मांजर निवांत वेळ घालवत असतं किंबहुना मांजराचा आयुष्य म्हणजे निरुद्देश वेळ घालवणं असतं.

 तर असं असूनही लोक मांजर का पाळतात ? why ???


आता दुसरा विषय म्हणजे जगात एवढी गुन्हेगारी, एवढा क्राईम एवढा द्वेष असूनही ,माझं दृढ विश्वास आहे स्ट्रॉंगली बिलिव्ह करतो की जगात प्रेम जास्त आहे आणि एवढं जास्त आहे की प्रेम वाटून शिल्लक राहिलेले . माझा असा विश्वास आहे की जगात अथांग  प्रेम ' un-used  शिल्लक आहे मग या शिल्लक राहिलेल्या प्रेमाचं काय करायचं. तर जगात जसं समुद्राचं पाणी अथांग आहे अमर्याद आहे तसेच  जगात न वापरलेले प्रेम अमर्याद आहे तर या प्रेमाचं काय करायचं या प्रेमाला कुणीतरी रिसिव्हर पाहिजे म्हणजेच या प्रेमाला बिनशर्त स्वीकारणारा कोणीतरी पाहिजे आणि गंमत म्हणजे नुसता स्वीकारणारा पाहिजे. त्याची रिटर्न गिफ्ट म्हणून पुन्हा प्रेम करणारा नकोय कारण प्रेम आधीच खूप जास्त झालंय ना त्यामुळे फक्त स्वीकारणारा पाहिजे, निमुटपणे स्वीकारणारा पाहिजे आणि इथेच कळीचा मुद्दा आहे की मांजर निमुटपणे तुमचं प्रेम स्वीकारतं, तुमचं प्रेम सहन करतं बर्दाश्त करतं आणि काहीच करत नाही काहीच प्रतिक्रिया देत नाही.

शायर म्हणतात,

तेरे जहाँ मे ऐसा नही के प्यार ना हो,तेरे जहाँ मे ऐसा नही के प्यार ना हो,जहा उम्मीद हो इसकी वहा नही मिलता....कभी किसिको मुकम्मल जहा नही मिलता

तर जिथून अपेक्षा आहे तिथून प्रेम मिळत नाही, ज्यांच्यावर प्रेम करायचे आहे ते प्रेम स्वीकारत नाहीत....काय करायचे या un-used शिल्लक प्रेमाचे ???

मांजर निमुटपणे तुमचं प्रेम स्वीकारतं, तुमचं प्रेम सहन करतं बर्दाश्त करतं आणि काहीच करत नाही काहीच प्रतिक्रिया देत नाही हेच पाहिजे असतं लोकांना.

---------------------------

आता तिसरा मुद्दा हे मी सांगतो हे visiulize करण्यासाठी.. पूर्वीचं आठवा की पूर्वी घरोघर सुट्टे पैसे खूप साठलेले असायचे. एखादा डबा असायचा आणि त्याच्या ढिगभर सुटे पैसे साठलेले असायचे आमच्या घरी पण डब्यात खूप सुटे पैसे साठलेले होते.

कारण काय व्हायचं बाहेर जाताना मी सुट्टे पैसे घेऊन जायला विसरायचो, नोटा खर्च करायचो आणि समज ते 70 पैशाची काही वस्तू घेतली तर 30 पैसे सुट्टे परत यायचे कधीतरी काहीतरी वीस पैशाचा घेतल तर 80 पैसे सुटे घ्यायचे असे मी घरी घेऊन यायचो.पण पुन्हा  बाहेर जाताना सुटे पैसे घेऊन जायचे विसरायचो त्यामुळे घरात सुट्टे पैसे वाढतच चालले होते तर हे visiualize करा हेच तुम्ही समजा की तुम्हाला सुटे पैसे खपवायचे आहेत तर तुम्ही कुणाला तरी सुट्टे पैसे दिल्यावर त्यांनी परत तुम्हाला सुट्टे पैसे देऊ नये इथेच मांजराचं महत्व लक्षात येतं की मांजर प्रेम स्वीकारताना तुम्हाला रिटर्न प्रेम देत नाही आणि हेच आपल्याला पाहिजे आहे, सुट्टे पैसे संपवायचेत तसेच जगात असलेले हे अथांग शिल्लक प्रेम लोकांना संपवायचेआहे, तिथे कोणीतरी स्वीकारणारा पाहिजे आणि मांजर हे करतं. म्हणून लोक मांजर पाळतात की मला प्रेम कोणाला तरी द्यायचे आणि त्याच्या बदली मला प्रेम नकोय त्यांनी फक्त प्रेम मुकाट्याने स्वीकारलं पाहिजे मांजर मुकाट्याने प्रेम स्वीकारतं हा मांजराचा गुण आहे म्हणून लोक मांजर पाळतात अशा conclusion मी आलो आहे.

so my dear watson, this is opened and closed case. विषय संपला आहे.                      उत्तर सापडलं आहे .

----राजेश मोराणकर

--------------------------------------------------------

Saturday, 8 June 2024

नकळत सारे घडले (शुभारंभचा प्रयोग) impression: पाहीलेच पाहीजे असे नाटक. प्रयोग, यशवंतराव चव्हाण नाट्यगृह, पुणे, 8-June-2024)





  अलीकडेच ‘मित्रम्हणे’ पॉडकास्टला सौमित्र पोटेंच्या मुलाखतीत आनंद इंगळे  म्हणाले, “अलीकडचा सिनेमा प्रचंड बदलला आहे. कारण, काम करणारी पिढी सुद्धा तुफान हुशार आहे. आजच्या काळातला सिनेमा हा जास्त हुशार आहे. आजही माझा असा दावा आहे की, आपल्याकडे सिनेमात जेवढे विषय येतात त्याला प्रेक्षकांची साथ लाभत नसेल पण, आपल्या सिनेमांचे विषय हे खरंच खूप छान असतात. तरुण मुलं इतक्या सुंदर स्क्रिप्ट घेऊन येतात, त्यावर लिखाण करतात मग, चित्रपटासाठी काम करतात खरंच सिनेमात खूप बदल झालाय.”

-------------------------------------------
आज (8- जून-2024) ला मित्रमंडळींसह 
नकळत सारे घडले हे नाटक पाहीले.

आनंद इंगळे बटूमामा,
भाचा राहूल (प्रशांत केणी), 
दुबईत असणा-या बहीणीच्या मुलाचा केअरटेकर म्हणून बटूमामा जबाबदारी घेतो. 
राहूल ला  कसेतरी MBA चा अभ्यासक्रम पास कर हा त्याचा आग्रह असतो.

पण ,भाचा हमारा ऐसा काम करेगा"
मगर ये तो कोई ना जाने
कि मेरी मंज़िल है कहाँ...."

कारण भाच्या ला फिल्ममधे काम करण्याचा किडा चावलेला असतो, त्या वेडात तो अभ्यासाकडे दूर्लक्ष करतो.
मैत्रीण त्याचा फिल्म चा ध्यास समजण्याचा प्रयत्न करते व काॅलेजचा अभ्यास सोडू नको असं सांगण्याचा प्रयत्न करत असते.

बटूमामा जून्याकाळचा व त्यात अध्यात्मिक महाराजांचा भक्त असल्याने भाच्याचे फिल्मी वेड वेळोवेळी पाणउतारा करुन हाणून पाडतो.
 दोन पिढीतील 'जनरेशन-गॅप' मुळे संघर्ष निर्माण होतो.

इथचं श्वेता पेंडसे ची एंट्री होते. ह्या मुलाला हळूवार समजावून घेऊन सही मार्ग दाखवण्यासाठी councilling ची गरज आहे हे तिला कळते. आणि ते ही भाषण न देता संवादातून पटवून देण्याची गरज आहे हे तिला वाटते.
प्रत्येक वेळी भाचा चूक नसतो, त्यामुळे हालात चे टक्केटोणपे खाऊन पक्के झालेले बटूमामा यांच्या विचारांचे ही परीवर्तन करावं लागणार हे अवघड काम तिच्या डोक्यावर पडतं.

भाचा फिल्मस्टार होतो का? बटूमामा आपली जबाबदारी पार पाडतात का? मैत्रीणीची support-service कामी येते का? 
जाननेके लिये पाहिलचं पाहीजे हे नाटक.

घरोघरी आपल्याला हा संघर्ष पहायला मिळतो,
मुलांमधे उर्जा असते, talent असतं, काही नवीन करायचं असतं...
दूसरीकडे पालक त्यांचे शुभचिंतक असले तरी, स्वत: काढलेल्या कष्टप्रद आयुष्याच्या अनूभवातून मूलांना नवीन वाटेचा धोका पत्करु देत नाहीत, मुलं फसतील अशा भितीने पालक मुलांना नेहमी ओरडतात, हतोत्साहीत करतात,नकारात्मक टोमणे मारतात.
मग संवाद तूटतो व मुलं एकाकी होतात.

हे नाटक कुणा एकाचं बरोबर अशी बाजू न घेता, संवादातून surgical-operation करुन तूटलेली नाती पुन्हा स्थापन करण्याची प्रेरणा देतं.पालक व मुलांमधे प्रेम असतचं, हे नाटक त्या प्रेमाचा पुनर्शोध लावून देतं.

impression: आनंद इंगळे छा गेलेत. सहजसुंदर वावर, सूक्ष्म अभिनय, देहबोली, कष्टमय आयुष्यातून आलेला stubbornness , प्रसंगनिष्ट विनोद ...संवाद नसतांनाही reactions...खूपच काबील-ए-तारीफ आहेत....जबरदस्त.

दोनच दिवसांपूर्वी " 38 कृष्णव्हिला" हे नाटक पाहिले होते, त्यातल्या श्वेता पेंडसे यांचा प्रभाव अजून ओसरला नव्हता तेवढ्यात ह्या नाटकात भारी काम पाहीलं... खूप pleasent वावर, संवादफेकीची उत्तम timing..   councilling करतांना संयम , आणि चूक दाखवून देणे, दूस-याचं कष्टमय संघर्षाला दाद देण्याचा उमदेपणा त्यांनी छान दाखवला.

राहूल (प्रशांत केणी) याने आपले काम खूप impressive केले, तरुणांचा स्वप्नाळूपणा, बेफिकीरपणा तर कधी भाबडेपणा आणि मामावरचे प्रेम त्याने अचूक दाखवले. ह्या मुलाची निवड भूमिकेसाठी एकदम perfect आहे.

मैत्रीणीच्या तनिषा वर्दे भूमिकेत हीने खूप छान काम केले आहे, तरुणाई culture असूनही मामासाठी प्रेमाने मदत करण्याची भावना योग्य दाखवली.मित्रासाठी support देण्याची friendship आणि संवाद नसतांनाही चेह-यावर reactive भाव उत्तम दाखवले.
आनंद इंगळे/ श्वेता पेंडसे असूनही काही दडपण न घेता सहज काम केले.
तनिषा वर्दे , प्रशांत केणी ह्यांना रंगमंचावर दिर्घ करीयर आहे.

संगीत : अशोक पत्कींचं पार्श्वसंगीत खूप fresh आणि प्रसंगाला अनूरुप आहे.
(एखाद्या गीताचा विचार व्हावा)

दिग्दर्शन : विजय केंकरे ...नाम ही काफी है.
" you caught me napping..." ह्या dialogue मधे (दोनदा) दिग्दर्शकाचा presence आहे !!

लेखक : विषय / खोली / नाट्यमयता / संघर्ष / वाद आणि problem solving या सर्वच विषयात लेखक शेखर ढवळीकर यांनी बाजी मारलीय.
हे नाटक चालेल, विषय evergreen आहे.

---------------------------------------
Rating : ★★★★
राजेश मोराणकर

---------------------------------------
प्रेक्षकांनी टाळ्यांची पावती दिल्यावर 
आनंद इंगळे यांचं निवेदन video 👇🏻